licht en leven
TEKST EN BEELD: JORDAN VAN DER MAAS
Het was tijdens een wandeling in het Wijnjeterper Schar dat Jordan van der Maas – 17 jaar, student Bos- en Natuurbeheer in Assen en woonachtig in Drachten – het zeker wist: ik ga een film maken over het Beekdal van het Koningsdiep. Hieronder zijn verhaal.
Een uniek avontuur
Van kinds af aan heb ik een enorme passie voor de natuur. Ik groeide dicht bij het bos op en maakte veel bijzondere dingen mee in de natuur. Geen dag is hetzelfde. Elke dag vallen er weer nieuwe dingen te ontdekken. Het bleef niet bij kijken alleen. Ik begon foto’s te maken en korte filmpjes, maar bleef rondlopen met het gevoel dat ik er meer mee moest doen. Ik wilde meer mensen mee laten kijken naar de natuur. Ik wilde ze laten meebeleven hoe prachtig de natuur en het leven is. Nou kijk ik graag natuurdocumentaires, zoals Planet Earth en The Great Migration. En na het zien van onze eigen Nederlandse films, zoals De Nieuwe Wildernis en Holland, Natuur in de Delta, wist ik wat me te doen stond. Ik ging zelf ook een film maken. Vol van die plannen en met een duidelijk idee: ik wilde de levenscyclus filmen, liep ik het Beekdal van het Koningsdiep in. Mijn favoriete locatie om de film op te nemen. Ik zocht vooral naar plekken met veel bos, afgewisseld met weilanden, water en af en toe heide. In zo’n gevarieerd landschap komen de dieren voor die ik graag wilde volgen. Ik ben gaan filmen in het Wijnjeterper Schar, het Hemriker Schar, in Olterterp, Beetsterzwaag en een klein stukje Bakkeveen.
Spannende belevenissen
Tijdens het filmen heb ik mooie ervaringen opgedaan en veel leuke dingen beleefd. Het filmen van dassen, ijsvogels, reekalfjes en ooievaars vraagt heel veel geduld en concentratie. Om de dieren goed in beeld te kunnen krijgen moet je lang posten en dagen achter elkaar observeren. Het filmen van de dassen bijvoorbeeld, heeft mij in totaal drie maanden gekost. Iedere avond met zonsondergang het bos in, in de hoop mooie opnames te kunnen maken. Waar ik nog vaak aan terugdenk is het grote succes van de reekalfjes. Wekenlang hield ik een drachtige reegeit in de gaten. Dat maakte het erg spannend voor me. Wanneer zullen ze geboren worden? Het moment kwam steeds dichterbij. De aanstaande moeder bleef steeds maar in de buurt van hetzelfde bos. En ja hoor, op 11 mei 2015 was het eindelijk zo ver. In een bos aan de oever van het Koningsdiep werd een tweeling geboren.
Om je doel te bereiken moet je als natuurfilmer tot het uiterste gaan. Dat was bij deze film zeker ook het geval. Ik heb zo nu en dan opnames gemaakt die best gevaarlijk en risicovol waren. Voor het filmonderdeel weer en klimaat wou ik graag onweer opnemen. Dit deed ik samen met Niels de Bruin, een oude schoolvriend van me. Hij is enorm gefascineerd door het weer en dus ook gek op onweersbuien. De combinatie: bliksem en camera’s en statieven, is niet echt verantwoord. Bliksem is onvoorspelbaar en dodelijk. En de techniek en een statief trekken bliksem aan. We wisten natuurlijk wel dat we niet in een open veldje moesten gaan staan als het onweert, maar we wilden persé ook opnames in de weilanden maken. Daarvoor gebruikten we camera’s die onbemand konden filmen. Met de andere camera’s zaten we verstopt in de bosrand, laag bij de grond. We hebben een paar keer gehad dat de bui echt over ons heen trok. Dan ging het ook echt helemaal los en konden we uiteindelijk door de stromende regen niks meer opnemen. En het werd nog erger: op een aantal plaatsen begon de bliksem in te slaan. Uiteindelijk zijn we toch maar gaan schuilen bij een oude boerderij bij de Poasen. Twee jaar lang heb ik met eindeloos geduld gefilmd. Ik heb de opnames kunnen maken die ik graag wilde. Soms met tegenslag, maar dat hoort er nu eenmaal bij.
Twee jaar gefilmd. En dan!
Na het filmen stond ik weer voor een grote uitdaging. Ik had alle onderdelen gefilmd die ik voor mijn verhaallijn wilde hebben en nu was het de kunst om die beelden om te zetten in een filmverhaal van 80 minuten. En alles wat je hebt gefilmd moet bewerkt worden en gecombineerd met muziek, geluid en commentaar. Toen ik eenmaal in het ritme van de beeldmontage zat, ging het sneller dan ik had verwacht. Van elke dag buiten naar elke dag binnen achter de computer was heel raar. Ik ben helemaal geen type om binnen te zitten!
Gelukkig kon ik me na enige tijd bezig gaan houden met een andere passie en dat is muziek maken. Ik ben erg muzikaal en laat mijn muziek graag horen. Werken aan de soundtrack was een van de leukste onderdelen: zelf muziek schrijven bij je eigen beelden! Na twee en een half jaar werken, heb ik mijn doel bereikt. De film is nagenoeg klaar. Straks kan ik mijn film met iedereen delen. Wat voor mij het belangrijkste was, is het besef hoe sterk je doorzettingsvermogen kan zijn en wat het betekent om een doel te hebben. Om een project te beginnen en succesvol af te maken. Om je hart te volgen en je passie te delen. En nu? Op naar een volgend avontuur! Maar voor het zover is hoop ik dat u straks in Gorredijk komt kijken naar het resultaat en dat ik u, door mijn film, de prachtige natuur in het beekdal van het Koningsdiep kan laten meebeleven.
Over de film: Licht en Leven
De natuurfilm ‘Licht en Leven’ maakt u deelgenoot van de natuurlijke ontwikkelingen in het beekdal van het Koningsdiep. Daarin speelt de kracht van de zon een grote rol. Licht, energie en warmte – beïnvloed door weer en wind – zijn belangrijk voor al het leven op aarde. Het klimaat speelt in op de natuur. Droogte, stormen en onzekere winters, voor veel dieren is het een zware, maar ook belangrijke beproeving. In het leven staat niets stil. Overal vinden nieuwe ontwikkelingen en veranderingen plaats, doordat de natuur geeft en neemt. Zeker het eerste levensjaar is voor alle dieren een zware en belangrijke beproeving. Ze moeten groeien en leren.
In de film volgen we de ontwikkelingen van het leven. Vier seizoenen lang, van lente tot lente, volgen we de natuurlijke processen in het beekdal van het Koningsdiep, een prachtig en rijk landschap met gevarieerde natuurgebieden.
De film heeft een paar hoofdpersonages, zoals de das en de bruine kikker. De bruine kikker kennen we natuurlijk allemaal, maar de ontwikkeling die hij doormaakt, is fascinerend om te volgen. Als klein kikkervisje, van nog geen centimeter, moet hij zo snel mogelijk zijn gedaanteverwisseling volbrengen. Dat betekent zo snel mogelijk het water uit en voor de komende twee jaar een verborgen leven lijden. Dassen zijn mysterieuze dieren die alleen ’s avonds en ’s nachts actief zijn. In de grote dassenburcht leven twee moeders met hun jongen. Met zonsopkomst komen de dassen naar buiten en beginnen de jongen met het ontdekken van de wereld. Dassen zijn echte familiedieren. Ze zorgen voor elkaar en zijn afhankelijk van elkaar. De jongen leren elkaar spelenderwijs kennen en versterken zo de sociale band. Op een dag moeten ze klaar zijn om voor zichzelf te gaan zorgen.
De filmbeelden en het verhaal worden ondersteund door uniek geluid. De muziek is speciaal voor de film geschreven en de geluiden uit de natuur zijn daarin verwerkt. Bijvoorbeeld de hartslag van een kikker, het ruisen van de wind, zingende vogels, onweer en regen. Dit verhoogt de beleving … alsof je zelf door het beekdal van het Koningsdiep loopt.
