het koningsdiep: voor altijd in goud geschreven
TEKST EN SCHILDERIJ: VALERIA PROSSEDA
Valeria Prosseda is een Argentijns beeldend kunstenaar. Ze woont en werkt in Rotterdam.
In 2006 heb ik ‘Friesland’ geschilderd, een kunstwerk geïnspireerd door de Friese meren en het skûtsjesilen. Tien jaar later reisde ik opnieuw af naar Friesland, ditmaal omdat ik was uitgenodigd om te participeren in een gezamenlijke tentoonstelling van Argentijnse kunstenaars. De tentoonstelling was te zien tijdens La Siësta Magnifica. Dat evenement werd afgelopen september georganiseerd op Nieuw Allardsoog door de Argentijnse ambassade in Nederland en de Stichting Beekdallandschap Koningsdiep | de Nije Boarn. Op La Siësta Magnifica was niet alleen kunst te zien. Ook de koning van de folk Peteco Carabajal trad er op, net als de koningin van de tango Anabella Zoch.
Fokko Bosker, lid van de stichting en auteur van het boek ‘Koningspad’, had me uitgenodigd om Allardsoog te bezoeken. Hij stelde voor een werk te creëren dat was geïnspireerd door de omgeving. Hij gaf mij informatie over de historie van de streek, de centrale rol van het riviertje Koningsdiep en de waarde van het beekdallandschap. Met de auto heb ik de omgeving ontdekt. Ik zag mooie landschappen en natuur, een ree, vogels, bomen en prachtige architectuur in Beetsterzwaag. Maar ik kon tijdens de verkenning maar een klein stukje van de beek zien. Het overzicht over de totale loop van de rivier ontbrak. Dat miste ik.
Het landschap dat ik zag in dit deel van Friesland is heel divers, ook als ik het vergelijk met mijn geboorteplaats, de havenstad Mar del Plata. Er is in het beekdallandschap Koningsdiep water, polder, bos, beekjes, heide, maar ook dorpen en landbouw. Als ik dit in Argentinië zoek, moet ik grote afstanden reizen. Op mijn 29ste kwam ik naar Nederland. Ik woon al dertien jaar in Rotterdam. Mar del Plata telt 600.000 inwoners en is vooral een populaire toeristische bestemming vanwege de uitgestrekte stranden. Eerlijk gezegd ken ik meer van het Nederlandse landschap dan van mijn eigen land. Argentinië met Nederland vergelijken is zoiets als Europa met Nederland vergelijken. Mijn land heeft een enorm grondgebied met heel uiteenlopende landschappen. Het heeft vlaktes (de Pampa), zoutpannen, bergketens, heuvels met prachtige kleuren, woestijnen, regenwoud, ijs, gletsjers, kliffen, veengebieden, watervallen, rivieren, delta’s, beekjes, meren, lagunes en langs de Atlantische Oceaan een uitgestrekte kuststrook.
Een van mijn eerste verrassingen in Nederland: ik hoefde niet veel kilometers te reizen om in de natuur te zijn. Ik was niet gewend binnen een stedelijke bebouwing veel en uiteenlopende vogels te zien, en water en bos. Later leerde ik dat veel van die natuur is gemaakt. Dat vind ik heel bijzonder. Veel Nederlanders waarderen te weinig hoe bijzonder hun land eigenlijk is. Dat vlakke land, het onderhoud van natuurgebieden, het maken van nieuwe natuur, dat is wat dit land zo bijzonder mooi en uniek maakt. Voor mij is het soms moeilijk om uit te maken wat echte en wat gemaakte natuur is.. In mijn land is dat veel duidelijker. Ja, mijn land is ook bijzonder mooi en uniek, maar helaas is in Argentinië veel natuur kapot gemaakt door gewetenloze bedrijven en corrupte politici. Gelukkig bestaan er ook goede mensen. Mensen die de natuur waarderen hebben meestal respect voor Moeder Aarde. Ze weten dat geld niet voor brood zorgt, als we niet zorgen voor ons land, onze wereld, ons huis. Dit soort mensen inspireren mij. In het maakproces van mijn kunstwerk wist ik dat ik met het Koningsdiep wilde werken. Dat past perfect bij mijn werkmethode. Ik ben aangetrokken tot het onderwerp van de rivier omdat het leven, eenheid en verbinding betekent. Maar ik ben ook geraakt door de historie en de betekenis van deze rivier voor de natuur en mensen. Die zienswijze / die uitgangspunten krijgen gestalte in mijn huidige manier van werken: met kleuren, vormen en abstractie. Ik ontdekte dat mijn benadering moest liggen in de loop van het Koningsdiep. Het ging me namelijk niet om een ‘oppervlakkige of realistische blik’ op het riviertje. Ik zocht naar het ‘diepe’: naar verdieping. Daarom heb ik de loop van het Koningsdiep van Bakkeveen tot Irnsum met 3D-technologie herbouwd om deze vanuit vogelperspectief te kunnen zien. Een virtueel panorama vanuit de lucht. Hier heb ik foto’s van gemaakt, daarin vond ik waar ik naar op zoek was.
De naam Koningsdiep speelt een rol in de keuze van de kleuren. Het riviertje is in goud geschilderd vanwege de naam, Koning. Goud vertegenwoordigt ook de geschiedenis en de belangrijke rol ervan voor de natuur en de mensen. Zwart betekent voor mij ‘diep’ en associeer ik tegelijkertijd met het platteland. ‘Koningsdiep’ is daarmee niet alleen een rivier en de naam van een stichting, maar ook de titel van een kunstwerk geïnspireerd op de werkelijkheid van een rivier met een rijke geschiedenis die onderdeel is van een van de mooiste landschappen van Friesland. Voor mij als kunstenares staat de rivier voor leven, eenheid en verbondenheid. Dat wilde ik combineren met het verhaal van het Koningsdiep, die als een gouden draad door de natuur en cultuurhistorie van Friesland loopt. Ik wil dat de toeschouwer ín het onderwerp wordt gezogen. Tegelijkertijd wilde ik een kunstwerk creëren van visuele sereniteit, waarin ik het onderwerp reduceer tot de meest eenvoudige en mysterieuze expressie. De naam Koningsdiep bepaalt de kleuren. Wat mij betreft voor altijd in goud geschreven. Een onuitwisbare handtekening in het landschap.